Test na przeciwciała anty-SARS-CoV-2 po szczepieniu – czym jest?
Koronawirus SARS-CoV-2 to patogen, który atakuje m.in. drogi oddechowe pacjenta i może być odpowiedzialny za rozwój ciężkich, potencjalnie śmiertelnych powikłań, takich jak m.in. zapalenie płuc i niewydolność oddechowa. Ryzyko tych komplikacji jest szczególnie wysokie dla osób w podeszłym wieku, które cierpią na dodatkowe, współwystępujące choroby przewlekłe. COVID-19 nadal stanowi znaczne zagrożenie dla zdrowia publicznego ze względu na wysoki potencjał do szybkiego szerzenia się oraz możliwość pojawiania się nowych mutacji tego wirusa.
Istnieją liczne testy diagnostyczne, które mają na celu potwierdzenia aktywnego zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2, jak np. molekularne testy PCR lub szybkie testy antygenowe.
Test na przeciwciała anty-SARS-CoV-2 po szczepieniu to badanie służące do oceny skuteczności szczepienia, czy organizm wytworzył właściwą odpowiedź immunologiczną. Obecność przeciwciał IgG we krwi świadczy o kontakcie organizmu z koronawirusem (lub jego elementami zawartymi w szczepionce) i wytworzeniu specyficznej, ukierunkowanej odpowiedzi odpornościowej.
Test na przeciwciała anty-SARS-CoV-2 po szczepieniu – kiedy wykonać?
Materiałem w szczepionce, który odpowiedzialny za rozpoczęcie procesu odpowiedzi immunologicznej, jest fragment kodu genetycznego koronawirusa (w postaci mRNA lub dsDNA). Jego rolą jest produkcja specyficznego białka tego patogenu. W wyniku tego działania przez układ odpornościowy, który miał styczność z elementami budowy koronawirusa, produkowane są specyficzne przeciwciała podklasy IgG skierowane przeciwko domenie receptorowej RBD. Ta sekwencja obecna jest na kolcu S otoczki białkowej wirusa i to właśnie ten element budowy umożliwia mu wnikanie do komórek układu odpornościowego gospodarza, co prowadzi do początku choroby i namnażania się cząsteczek patogenu we wnętrzu organizmu.
Dzięki wprowadzeniu genów kodujących to białko do organizmu, układ odpornościowy jest w stanie rozpoznać ten element wirusa jako obcą cząsteczkę i rozpocząć wytwarzanie tzw. przeciwciał neutralizujących. Są one tak nazywane, gdyż odgrywają jedną z najważniejszych ról podczas obrony odpornościowej organizmu w momencie kontaktu z koronawirusem SARS-CoV-2.
Co za tym idzie, szczepionka ta jest w 100% bezpieczna dla pacjenta, przy czym jednocześnie spełnia swoją funkcję zapewniania długotrwałej odporności. To właśnie poziomy tych białek immunologicznych (specyficznych przeciwciał podklasy IgG) są oceniane podczas tego badania. W razie narażenia na kontakt z koronawirusem SARS-CoV-2 w przyszłości układ immunologiczny pacjenta będzie już posiadał informacje niezbędne do szybkiego rozpoznania tego patogenu oraz uruchomienia procesu immunologicznego, który skutecznie zneutralizuje cząsteczki wirusowe nie dopuszczając do rozwoju choroby COVID-19, a co za tym idzie eliminując ryzyko pojawienia się poważnych powikłań zdrowotnych.
Test na przeciwciała anty-SARS-CoV-2 po szczepieniu – kto powinien wykonać?
Badanie poziomów specyficznych przeciwciał IgG przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2 metodą ilościową zalecane jest w celu oceny, czy szczepionka okazała się skuteczna, czyli czy układ odpornościowy pacjenta uruchomił przeciwko niej proces immunologiczny, który ma na celu zapewnienie długotrwałej odporności na COVID-19.
Test na przeciwciała anty-SARS-CoV-2 po szczepieniu powinien zostać wykonany dopiero po przyjęciu drugiej dawki szczepionki (w przypadku produktów, które przyjmuje się w 2 dawkach), gdyż dopiero wtedy następuje rozwój pełnej odpowiedzi odpornościowej. Tak samo jak w przypadku kontaktu z koronawirusem na drodze naturalnej (poprzez zakażenie się od drugiej osoby) należy pamiętać o tzw. oknie serologicznym. Jest to okres między kontaktem z patogenem, a początkiem produkcji specyficznych przeciwciał klasy IgG. Mając na względzie ten aspekt funkcjonowania układu immunologicznego badanie stężeń przeciwciał powinno zostać wykonane między 7 a 15 dniem od przyjęcia końcowej dawki szczepienia ochronnego.
Test na przeciwciała anty-SARS-CoV-2 po szczepieniu – interpretacja wyników
Otrzymywany przez pacjenta wynik, dzięki zastosowaniu ilościowej metody pomiaru przeciwciał, będzie zawierał dokładną informację na temat stężeń specyficznych przeciwciał klasy IgG przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2 obecnych we krwi osoby badanej. Wyniki są przedstawiane w jednostce AU/ml.
Wynik badania, na podstawie uzyskanych stężeń może być klasyfikowany jako dodatni (przy poziomach specyficznych przeciwciał powyżej 50 AU/ml) lub ujemny (przy poziomach niższych od 50 AU/ml).
Wynik dodatni świadczy o prawidłowej reakcji organizmu na szczepienie oraz wytworzeniu elementów układu odpornościowego, które w przyszłości będą chronić pacjenta przed rozwojem COVID-19 w sytuacji narażenia na kontakt z koronawirusem SARS-CoV-2.
Wynik negatywny z kolei świadczy o braku, lub też niedostatecznej reakcji organizmu na podaną mu szczepionkę. Tego typu sytuacja może wynikać z wielu uwarunkowań, jednak zawsze należy wyjaśnić dlaczego układ immunologiczny pacjenta nie zareagował w sposób prawidłowy na zastosowane szczepienie. Wynik negatywny oznacza, że pacjent nadal nie jest chroniony przez zachorowaniem na COVID-19 oraz (w przypadku zakażenia) może u niego dojść do rozwoju poważnych komplikacji zdrowotnych.